Sual: Kur’ana göre insan, her bakımdan üstün ve mükemmel yaratılmıştır. Bugün, maymunun hafızasının, insandan daha kuvvetli olduğu ortaya çıktı. İnsanın mükemmelliği nerede kaldı?
CEVAP
Kur’an-ı kerimde, (Her bakımdan üstün, her bakımdan mükemmel yarattık) denmiyor. (Biz insanı, en güzel şekilde yarattık) buyuruluyor. (Tin 4) Bu âyet-i kerimenin tefsiri şöyledir: Biz insanı ahsen-i takvim üzere, yani en güzel surette, yani boylu boslu, sureti güzel, organların yeri, sayısı, en iyi, kullanmaya müsait tarzda, kâinatın bütün özelliklerini içine alacak şekilde yarattık. (Beydavi)

Allahü teâlânın yarattığı her şeyde muhakkak bir güzellik, bir sanat, bir uygunluk vardır. Bundan daha güzeli düşünülemez. Bir ayet-i kerime meali: (Allah, her şeyi güzel yarattı) [Secde 7]

Birkaç örnek verelim: Boynuz geyik için lüzumlu ve güzelken, merkep için güzel ve lüzumlu değildir. İnsan için de boynuzlu olmak uygun olmaz. Filin hortumu, onun için lüzumludur, eli gibidir; ama insanın veya başka bir hayvanın buna ihtiyacı yoktur, hatta lüzumsuz olur.

Kanguru yavrularını kesesine koyup orada emzirir. Kesenin atta, koyunda veya başka hayvanda olmaması, bu hayvanların değerini düşürmez. Aslan parçalayıcıdır. Koyunda, ceylanda bu özelliğin olmaması onların değerini düşürmez. Şeytan bir anda, dünyanın bir ucundan ötekine gidebilir. Cinler çeşitli şekil alabilir. Bunlar insanla mukayese edilemez. İnsanlar, cinlerden de üstündür.

Balık denizin altında yüzdüğü halde, bir koç yüzemez. Koç için yüzememek bir noksanlık sayılmaz. Çünkü koçun denizin altında işi yoktur. Kartal göklere yükselip uçabilir. Bir ayı, bir tilki uçamaz. Kırkayak isimli hayvanın ayakları çok olduğu halde, yılan ayaksızdır. Arı bal yapar, yılan zehir saçar. Her hayvanın kendine has özellikleri vardır. O özellikler kendisine uygundur. Lüzumsuz değildir. Aynı özelliklerin başka hayvanlarda da olması lüzumsuz olabilir.

Devenin cüssesi insandan büyük, maymunun hafızası insandan daha kuvvetli, köpeğin koku alması, şahinin görmesi, yarasanın hissetmesi insandan daha hassas ve keskin olsa da, hiçbiri insan seviyesine yükselemez. Hayvan hayvandır, insan insandır.

Hayvanlarda zekâ ve içgüdü varsa da, akıl yoktur. Hayvanlarda ve insanlarda, canlılık veren hayvani ruh vardır. İstekli hareketleri yaptıran bu ruhtur. İnsanlarda ayrıca, hayvanlarda olmayan bir ruh daha vardır ki, ruh denince bu ruh anlaşılır. Aklı kullanmak, düşünmek ve gülmek gibi şeyleri yapan, insanı üstün kılan, bu ruhtur. Bu bakımdan, ne kadar üstün özelliği olsa da, hiçbir hayvan yine insandan üstün olamaz. İnsanla hayvanlar arasındaki en büyük fark, insanın aklı ve ruhudur. İnsanlık şerefi hep bunlardan gelmektedir. Hayvanlar insanlar gibi konuşsa bile, akıl ve ruh olmadığı için, insanlardan üstün olamaz. Allahü teâlâ insanı, diğer mahlûklarından daha üstün yaratmıştır.